در چارچوب پروژه «آینده‌پژوهی ایران» از بین ۱۰۰ مسئله ایران در سال ۱۳۹۷ مهمترین روندها، مهمترین عدم‌قطعیت‌ها و مهمترین عوامل در حاضر ظهور در افق یک ساله پیش رو، به انتخاب گروه تحقیقاتی آینده‌بان مشخص شدند.

۱۰۰ مسئله ایران در سال ۱۳۹۷ در قالب پروژه «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۷» با مشارکت خبرگان و متخصصان تعدادی از نهادهای علمی کشور مشخص شده است. این ۱۰۰ مسئله در ۷ گروه اقتصاد، محیط زیست، علم و فناوری، سیاسی، سلامت، فرهنگی و اجتماعی دسته‌بندی شده‌اند. لیست ۱۰۰ مسئله همچون سال‌های گذشته به آرای خبرگان کشور گذاشته شده تا بر اساس دو شاخص اهمیت و عدم‌قطعیت نمره‌دهی شوند و مهم‌ترین مسائل ایران در سال ۱۳۹۷ مشخص شود. امسال این نظرسنجی از روز ۲۵ اسفندماه ۱۳۹۶ با مشارکت سیویلیکا، مرجع تخصصی دانش و مقالات علمی ایران، در حال انجام است و تا اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷ ادامه خواهد داشت. پس از پایان نظرسنجی و مشخص شدن نتایج، مهم‌ترین مسائل کشور از نگاه خبرگان به‌ترتیب اهمیت ۱ تا ۱۰۰ در قالب گزارش «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۷» معرفی خواهند شد.

امسال علاوه بر نظرسنجی از خبرگان کشور، پژوهشگران گروه تحقیقاتی آینده‌بان نیز از بین ۱۰۰ مسئله شناسایی شده، ۷ روند، ۷ عدم‌قطعیت‌ و ۷ عامل در حال ظهور را به‌عنوان مهم‌ترین مسائل و عوامل آینده ایران در سال ۱۳۹۷ انتخاب کرده‌اند که در قالب جدول زیر قابل مشاهده است.  در این انتخاب ترتیب مسائل معنادار نیست و در هر گروه، هر ۷ مسئله در یک سطح ارزیابی می‌شوند.

 

مهمترین روندهای ایران در سال ۱۳۹۷

این روندها مهم‌ترین مسائلی هستند که در سال‌های اخیر کشور با آنها مواجه بوده است. قابل پیش‌بینی است که در سال ۱۳۹۷ نیز ایران همچنان با این موارد مواجه باشد و تغییر چندانی درباره آنها پیش رو نیست.

 

 

 

بحران تامین آب

بحران ناکارآمدی عملکردها

بیکاری

فرسایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی

فساد گسترده

مرکزگریزی از الگوهای هنجاری رسمی

ناهنجاری‌‏های ساختاری اقتصاد ایران

مهمترین عدم‌قطعیت‌های ایران در سال ۱۳۹۷

 این عدم‌قطعیت‌ها، مهم‌ترین مسائلی هستند که درباره سرنوشت آنها تا پایان سال ۱۳۹۷ ابهام زیادی وجود دارد. به‌دلیل وجود عوامل تعیین‌کننده پرشمار و پیچیدگی شرایط نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی درباره این مسائل داشت و سمت‌وسوی تحولات آنها می‌تواند آینده‌های متفاوتی را برای ایران رقم بزند.

 

 

اعتراض‌ها

بحران بانک‌ها

تحریم‌های بین‌المللی

تورم

چالش‌های قومی

طرح تحول سلامت

نزاع‌های آب

مهمترین عوامل در حال ظهور ایران در سال ۱۳۹۷

این مسائل سابقه تاریخی چندانی در سال‌های گذشته ندارند. عمر اهمیت یافتن برخی از آنها حتی به یک سال نیز نمی‌رسند ولی قابلیت رشد یک‌باره و ناگهانی را دارند و می‌توانند با اثرگذاری بر سایر حوزه‌ها به‌ناگهان تبدیل به یکی از مسائل اصلی کشور شوند.

 

 

 

ائتلاف سعودی-صهیونیستی

بحران صندوق‌های بازنشستگی

تخریب منابع خاک

رشد اخبار جعلی

جابه‌جایی‌های جمعیت و افزایش مهاجرت از غرب، جنوب‌‌غربی کشور و جنوب‌شرقی کشور به نواحی مرکزی

فناوری زنجیره بلوک

مرجعیت فرهنگی سلبریتی‌های جدید و غیررسمی

 

عناوین فوق در واقع با منظومه‌ای از مسائل ریز و درشت مختلفی در ارتباطند که در سطحی خرد، میانه و کلان کشور با آن‌ها روبه‌رو است. بنابراین، هر یک از روندها، عدم‌قطعیت‌ها و عوامل در حال ظهور ایران در سال آینده را نیز باید به همراه منظومه‌ای از موارد مرتبط به هر یک از عناوین در نظر گرفت که در گزارش «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۷» به تفصیل بیشتر به آن می‌پردازیم.

 

«آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۷» با مشارکت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، پژوهشکده آینده‌پژوهی سلامت، اندیشکده تدبیر آب ایران، بنیاد دعبل خزاعی، شرکت لایف‌وب، پایگاه اینترنتی دیتاویز، مجموعه پایگاه‌های اینترنتی سیویلیکا، پایشگاه ملی مسائل آینده ایران (پامان)، موسسه دانش و اندیشه راهبردی دایره در کنار گروه تحقیقاتی آینده‌بان انجام شده است.

 

وب‌سایت اختصاصی پروژه «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۷» به‌نشانی www.ifs1397.ir در دسترس است.