عنوان:
مختصات روش شناختی فرارشته آینده پژوهی به مثابه یک فراپاردایم یک پارچه

نویسندگان:
مهدی فاتح راد، محمدرضا جلیلوند، محمدمهدی مولایی، سعید سمیعی، لیلا نصرالهی وسطی

چکیده:
آینده پژوهی، دانشی فرارشته ای برای درک بهتر تغییر و آینده به شمار می رود. مطالعه ی حاضر در عرصه ی روش­شناسی فرا­رشته­ای، با مروری بر پارادایم شناسی های مطالعات آینده با ارجاع به گونه شناسی جوزف ووروس، پنج پارادایم پژوهشی در آینده پژوهی شامل اثبات گرایی، پسااثبات گرایی، سنجش گرایی، برساخت گرایی و مشارکتی را معرفی خواهد کرد. درباره ی تفاوت ها و شباهت های این پارادایم ها در سطوح هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی بحث می­شود و ویژگی های هر پارادایم از زاویه ی دید هدف پژوهش، جایگاه پژوهش گر، طبیعت دانش و انباشت دانش مورد توجه قرار می گیرد. سپس برخی از شاخص ترین فنون و روش های آینده پژوهی مانند تحلیل اثرات روند، دلفی، سناریوها، تحلیل لایه ای علت ها و غیره معرفی می گردد. به علاوه، در این مطالعه تلاش می شود موقعیت هر یک از این فنون و روش ها در روش شناسی های پنج گانه مشخص شود. در انتها با معرفی رویکرد پژوهشی آینده های یکپارچه، به عنوان جدیدترین رویکرد روش شناسی در مطالعات آینده، درباره ی نحوه ی به کارگیری این فراپاداریم غیرنسبی­گرا و زمینه­ساز یکپارچگی هستی شناسی، معرفت­شناسی و روش­شناسی در آینده پژوهی، بحث خواهد شد.

کلمات کلیدی:
روش شناسی آینده پژوهی، دانش فرارشته ای، پارادایم های پژوهش، آینده های یکپارچه

منبع:
فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی ، سال ششم، شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

مقاله را از اینجا دریافت کنید